Thụy Điển, một quốc gia nổi tiếng với các chính sách môi trường tiên tiến và bền vững, đã gây bất ngờ khi công bố quyết định bãi bỏ thuế hàng không vào năm 2025. Quyết định này trái ngược với xu hướng chung của nhiều quốc gia đang nỗ lực giảm thiểu tác động môi trường từ ngành hàng không. Điều gì đã thúc đẩy Thụy Điển đi đến quyết định này, và nó sẽ ảnh hưởng ra sao đến ngành hàng không cũng như các mục tiêu khí hậu của quốc gia này? Bài viết này sẽ đi sâu phân tích các khía cạnh của quyết định gây tranh cãi này.
1. Bối cảnh và lịch sử của thuế hàng không tại Thụy Điển
Thuế hàng không được chính phủ Thụy Điển áp dụng từ năm 2018 như một phần của nỗ lực giảm thiểu lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính từ ngành hàng không, một trong những nguồn phát thải lớn nhất thế giới. Mục tiêu của thuế này là hạn chế nhu cầu di chuyển bằng máy bay, khuyến khích sử dụng các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường hơn, đồng thời tạo ra nguồn thu ngân sách để đầu tư vào các dự án môi trường.
Mức thuế này áp dụng cho các chuyến bay khởi hành từ Thụy Điển, với mức phí khác nhau tùy theo khoảng cách bay và loại vé. Tuy nhiên, thuế hàng không đã gặp phải sự phản đối từ các hãng hàng không, ngành du lịch và cả người dân vì nó làm tăng chi phí đi lại, đồng thời làm giảm sức cạnh tranh của các hãng hàng không Thụy Điển so với các đối thủ quốc tế.
2. Nguyên nhân dẫn đến quyết định bãi bỏ thuế hàng không
Quyết định bãi bỏ thuế hàng không của Thụy Điển vào năm 2025 được thúc đẩy bởi một loạt các yếu tố:
2.1. Thay đổi chính sách khí hậu
Chính phủ Thụy Điển cho biết họ sẽ tập trung vào các mục tiêu khí hậu lớn hơn ở cấp độ Liên minh châu Âu (EU), thay vì duy trì một chính sách thuế riêng lẻ ở cấp quốc gia. Việc này bao gồm cam kết tham gia vào các chương trình giảm phát thải và phát triển công nghệ xanh, chẳng hạn như sáng kiến CORSIA (Carbon Offsetting and Reduction Scheme for International Aviation) của Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO).
2.2. Tác động kinh tế và xã hội
Một lý do quan trọng khác là tác động tiêu cực của thuế hàng không đối với ngành du lịch và hàng không Thụy Điển. Đại dịch COVID-19 đã khiến ngành hàng không gặp nhiều khó khăn, và việc bãi bỏ thuế này được kỳ vọng sẽ giúp các hãng hàng không hồi phục nhanh hơn, đồng thời thúc đẩy ngành du lịch – một lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế Thụy Điển.
2.3. Áp lực từ các hãng hàng không và người dân
Các hãng hàng không đã liên tục kêu gọi bãi bỏ thuế hàng không, cho rằng nó làm tăng chi phí hoạt động, giảm khả năng cạnh tranh và có thể dẫn đến việc giảm số lượng chuyến bay, từ đó làm suy giảm nền kinh tế. Ngoài ra, một bộ phận người dân cũng cho rằng thuế này không công bằng, đặc biệt là với những người sống ở các khu vực xa xôi, nơi máy bay là phương tiện di chuyển chính.
3. Tác động của việc bãi bỏ thuế hàng không
Quyết định này sẽ mang lại nhiều tác động cả tích cực lẫn tiêu cực, không chỉ đối với Thụy Điển mà còn đối với khu vực và toàn cầu.
3.1. Tác động kinh tế
Việc bãi bỏ thuế hàng không sẽ dẫn đến giảm giá vé máy bay, làm tăng sức hấp dẫn của việc đi lại bằng đường hàng không. Điều này có thể dẫn đến sự phục hồi mạnh mẽ của ngành hàng không và du lịch, tạo ra nhiều việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
3.2. Tác động môi trường
Mặc dù có lợi về mặt kinh tế, quyết định này có thể gây ra những hệ lụy tiêu cực đối với môi trường. Tăng số lượng chuyến bay đồng nghĩa với việc tăng lượng khí thải CO2, đi ngược lại các mục tiêu khí hậu toàn cầu. Thụy Điển có thể phải đối mặt với sự chỉ trích từ cộng đồng quốc tế vì không tuân thủ các cam kết giảm phát thải.
3.3. Tác động đến chính sách khí hậu toàn cầu
Quyết định này có thể tạo ra tiền lệ cho các quốc gia khác, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế thế giới đang gặp khó khăn. Nếu nhiều quốc gia khác cũng bãi bỏ các loại thuế tương tự, nó có thể làm giảm hiệu quả của các nỗ lực toàn cầu trong việc hạn chế phát thải từ ngành hàng không.
4. Tranh cãi và phản ứng từ cộng đồng quốc tế
Quyết định bãi bỏ thuế hàng không của Thụy Điển đã gây ra nhiều tranh cãi, không chỉ trong nước mà còn trên phạm vi quốc tế. Các tổ chức môi trường đã lên tiếng chỉ trích, cho rằng đây là một bước lùi lớn trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Ngược lại, các hãng hàng không và ngành du lịch lại hoan nghênh quyết định này, coi đó là một biện pháp cần thiết để phục hồi kinh tế.
5. Lựa chọn thay thế và giải pháp tiềm năng
Để giảm thiểu tác động tiêu cực, chính phủ Thụy Điển có thể xem xét các biện pháp thay thế nhằm duy trì mục tiêu giảm phát thải mà không làm tổn hại đến ngành hàng không. Các biện pháp này bao gồm:
- Đầu tư vào công nghệ xanh: Thụy Điển có thể thúc đẩy việc phát triển và sử dụng máy bay thân thiện với môi trường, giảm thiểu khí thải.
- Khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông thay thế: Chính phủ có thể hỗ trợ phát triển và mở rộng các tuyến đường sắt cao tốc, khuyến khích người dân sử dụng các phương tiện giao thông ít gây hại cho môi trường hơn.
- Tham gia các sáng kiến toàn cầu: Thụy Điển có thể tham gia sâu hơn vào các sáng kiến quốc tế nhằm giảm thiểu khí thải từ ngành hàng không, đồng thời hợp tác với các quốc gia khác để đạt được các mục tiêu khí hậu chung.
Quyết định bãi bỏ thuế hàng không của Thụy Điển là một bước đi táo bạo, phản ánh sự phức tạp của việc cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường. Dù mang lại lợi ích kinh tế ngắn hạn, nó cũng đặt ra những thách thức lớn đối với mục tiêu khí hậu toàn cầu. Trong tương lai, các quốc gia cần tìm ra các giải pháp sáng tạo và bền vững hơn để đáp ứng cả hai mục tiêu này, đảm bảo rằng sự phát triển không đi ngược lại lợi ích môi trường.