Khi núi lửa phun trào, ngoài dòng dung nham cuồn cuộn và khí độc lan tỏa, một mối nguy hiểm âm thầm khác cũng xuất hiện, đó là tro bụi núi lửa. Với kích thước nhỏ bé nhưng tiềm ẩn nhiều hiểm họa, tro núi lửa đã trở thành kẻ thù vô hình của ngành hàng không, gây ra hàng loạt sự cố nghiêm trọng và đe dọa sự an toàn của các chuyến bay trên toàn thế giới.
Tro núi lửa là tập hợp các hạt bụi siêu nhỏ, bao gồm silica, các khoáng chất và khí độc. Silica là thành phần chính có cấu trúc giống thủy tinh, rất cứng và sắc nhọn. Khi tro bụi được đẩy lên cao vào bầu khí quyển, chúng có thể lan rộng hàng trăm, thậm chí hàng nghìn km, khó phát hiện bằng mắt thường. Sự nguy hiểm của tro núi lửa đến từ tính chất vật lý và hóa học đặc biệt của nó. Những hạt bụi này dễ dàng xâm nhập vào các hệ thống của máy bay, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến động cơ, các thiết bị điện tử và kính chắn gió.
Khi máy bay bay qua đám mây tro, các hạt bụi nhỏ bé này sẽ bị hút vào động cơ, nơi nhiệt độ thường đạt trên 1.400 độ C. Dưới nhiệt độ cao, silica trong tro sẽ tan chảy, bám vào các cánh tuabin và hình thành lớp phủ cứng. Lớp phủ này không chỉ làm giảm hiệu suất động cơ mà còn có thể tắc nghẽn luồng khí, dẫn đến việc động cơ mất lực đẩy hoặc ngừng hoạt động. Đây là lý do mà tro núi lửa được ví như “sát thủ âm thầm” của động cơ máy bay.
Ngoài động cơ, tro bụi còn gây ra nhiều tác hại khác. Chúng bám vào kính chắn gió, làm mờ tầm nhìn của phi công, gây khó khăn cho việc điều khiển máy bay. Tính dẫn điện của tro bụi cũng có thể gây ra sự cố cho các hệ thống điện tử quan trọng trên máy bay, bao gồm hệ thống điều khiển và cảm biến. Các thiết bị đo đạc khi bị ảnh hưởng bởi tro núi lửa sẽ đưa ra thông số không chính xác, gây nguy hiểm lớn trong quá trình vận hành.
Lịch sử hàng không từng ghi nhận nhiều sự cố nghiêm trọng do tro núi lửa gây ra. Một ví dụ nổi tiếng là chuyến bay British Airways 009 vào năm 1982. Khi đang bay qua Indonesia, máy bay bị hút vào một đám mây tro từ núi lửa Galunggung, dẫn đến việc cả bốn động cơ ngừng hoạt động. May mắn, phi công đã khởi động lại động cơ và hạ cánh an toàn. Tuy nhiên, không phải chuyến bay nào cũng có thể may mắn như vậy. Năm 2010, vụ phun trào núi lửa Eyjafjallajökull ở Iceland đã khiến hàng nghìn chuyến bay ở châu Âu bị hủy, gây thiệt hại hàng tỷ USD và làm gián đoạn hoạt động hàng không trong nhiều ngày.
Để đối phó với nguy cơ từ tro núi lửa, ngành hàng không đã triển khai nhiều biện pháp phòng ngừa. Các cơ quan khí tượng trên toàn thế giới liên tục giám sát hoạt động của núi lửa thông qua các hệ thống vệ tinh và radar tiên tiến. Khi phát hiện dấu hiệu phun trào, hệ thống cảnh báo sớm sẽ ngay lập tức gửi thông tin đến các hãng hàng không, giúp họ điều chỉnh đường bay để tránh các khu vực nguy hiểm. Phi công cũng được đào tạo kỹ lưỡng về cách nhận biết và xử lý khi máy bay gặp phải đám mây tro bụi.
Các hãng hàng không còn tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kiểm tra máy bay sau mỗi chuyến bay qua vùng nguy cơ. Động cơ, kính chắn gió, cảm biến và các hệ thống điện tử đều được kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo không bị hư hại. Công nghệ hiện đại cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tác động của tro núi lửa. Những nghiên cứu về động cơ chịu nhiệt cao hơn và hệ thống lọc không khí tiên tiến đang được triển khai nhằm nâng cao khả năng bảo vệ máy bay trước nguy cơ này.
Mặc dù công nghệ đã giúp giảm bớt rủi ro, tro núi lửa vẫn là một mối đe dọa lớn đối với ngành hàng không. Trong tương lai, việc đầu tư vào các hệ thống giám sát và cảnh báo tiên tiến hơn, cũng như nâng cao khả năng chịu đựng của máy bay trước các yếu tố tự nhiên, là điều cần thiết. Đối với hành khách, việc tuân thủ các khuyến cáo và theo dõi thông tin từ hãng hàng không là cách tốt nhất để đảm bảo an toàn trong mọi hành trình.
Other Articles
Bảo vệ hành lý khi đi máy bay: Những mẹo nhỏ, hiệu quả lớn
Vụ nổ trên máy bay Southwest Airlines: 108 hành khách hoảng loạn sơ tán
