Ngày 2/1, tại sân bay Haneda, Tokyo, Japan Airlines Airbus A350 và máy bay Bombardier của Cảnh sát biển Nhật Bản va chạm gây hủy hoại toàn bộ. Tai nạn này đã làm 5 người thiệt mạng. Cảnh sát biển Nhật Bản và các cơ quan chức năng đã triển khai cuộc điều tra để xác định nguyên nhân và trách nhiệm trong vụ va chạm. Sự kiện này gây sốc trong cộng đồng hàng không và đặt ra nhiều lo ngại về an toàn. Các biện pháp an ninh và quản lý sân bay được đánh giá lại để ngăn chặn các tai nạn tương tự trong tương lai.
1. Thông tin mới nhất từ Japan Airlines
Theo thông tin từ đài NHK, một vụ va chạm đã xảy ra trên đường băng tại sân bay Haneda, thủ đô Tokyo. Đoạn ghi âm vừa được công bố vào tối ngày 3-1 cho thấy rằng trạm kiểm soát không lưu đã từ chối cho phép máy bay của lực lượng tuần duyên Nhật Bản nhập vào đường băng.
Vào lúc 17 giờ 43 phút chiều ngày 2-1, chính xác 4 phút trước sự va chạm xảy ra, trạm kiểm soát không lưu đã phối hợp chỉ đạo máy bay của hãng Japan Airlines khi tiếp cận đường băng để hạ cánh. Thông tin này được xác nhận từ cơ quan quản lý, tại thời điểm đó, trạm kiểm soát cũng thông báo về việc một chiếc máy bay khác đang chuẩn bị cất cánh.
Ngày 3 tháng 1, lúc 17 giờ 45 phút, trạm kiểm soát không lưu đã từ chối cho máy bay của hãng Japan Airlines hạ cánh trên đường băng. Chỉ sau 10 giây, họ hướng dẫn chiếc máy bay di chuyển tới điểm chờ mà không được phép vào đường băng.
Tuy nhiên, lực lượng tuần duyên Nhật Bản phản đối, tuyên bố rằng phi công điều khiển máy bay đã “được phép” vào đường băng. “Không có chi tiết nào trong đoạn ghi âm có thể xem là đã cho phép máy bay của cảnh sát biển vào đường băng,” ông Toshiyuki Onuma, phó tổng giám đốc Cục Hàng không dân dụng (thuộc Bộ Giao thông Nhật Bản), nói tại cuộc họp báo, nhấn mạnh rằng không có thông tin nào chứng minh việc cho phép này trong đoạn ghi âm.
Cuộc điều tra toàn diện về vụ va chạm giữa máy bay hãng Japan Airlines và máy bay tuần duyên đã bắt đầu vào sáng 3-1, do một nhóm 6 thanh tra viên của Ủy ban An toàn giao thông Nhật Bản chịu trách nhiệm. Đại diện phía cảnh sát biển tại cuộc họp báo đã khẳng định rằng lực lượng của họ sẽ hợp tác đầy đủ với cảnh sát và các cơ quan giao thông trong quá trình điều tra.
Các hộp đen của máy bay đã được thu hồi để cung cấp thông tin quan trọng cho cuộc điều tra. Ủy ban An toàn giao thông sẽ tập trung trích xuất thông tin từ các phi công của cả hai máy bay để xác định nguyên nhân của sự va chạm.
Vào thời điểm xảy ra sự việc, máy bay của Japan Airlines, vận chuyển 367 hành khách và 12 thành viên phi hành đoàn, rơi vào tình trạng khẩn cấp tại sân bay Haneda ở Tokyo. Chuyến bay xuất phát từ sân bay New Chitose ở Sapporo, Hokkaido, và đang tiến hành quá trình hạ cánh.
Theo thông tin từ Sở Cứu hỏa Tokyo, trong khi máy bay đang chuẩn bị hạ cánh, một vụ nổ lớn đã xảy ra dưới bụng máy bay, tạo ra một quả cầu lửa khổng lồ. Hình ảnh từ đài truyền hình Nhật cho thấy tình trạng hỗn loạn và khó khăn trong việc kiểm soát đám cháy.
Tại sân bay Haneda khi máy bay của Japan Airlines gặp sự cố nghiêm trọng, buộc toàn bộ hành khách được sơ tán an toàn trước khi ngọn lửa bùng cháy dữ dội. Bộ trưởng Giao thông Nhật Bản, Tetsuo Saito, xác nhận rằng trong số 6 người trên phi cơ của Cảnh sát Biển Nhật Bản (JCG), chỉ có cơ trưởng thoát nạn, trong khi 5 người khác đã tử vong.
Sau khi thoát ra khỏi chiếc máy bay biến dạng sắp bốc cháy, thiếu tá Miyamoto lập tức điện đàm với sở chỉ huy, thông báo “máy bay phát nổ trên đường băng”. “Tôi đã thoát hiểm. Không rõ tình trạng của những đồng đội trên máy bay”, anh nói.
Thi thể 5 đồng đội của Miyamoto được tìm thấy khi lực lượng cứu hỏa dập tắt đám cháy trên phi cơ. “Điều đau lòng nhất là họ đã hy sinh khi thực hiện nhiệm vụ cứu hộ nạn nhân động đất”, Roger Whitefield, cựu phi công Anh, nói.
Lực lượng cứu hỏa đã nỗ lực hết mình để dập tắt đám cháy, trong khi mảnh vỡ của máy bay bốc cháy và lan ra rải rác. Vụ sự cố buộc sân bay Haneda phải đóng cửa đường băng để ứng phó với tình hình khẩn cấp.
2. Kỳ tích đến từ tính kỹ luật
Trong sự cố của Japan Airlines, sau khi máy bay A350 va chạm và trượt dọc đường băng, phi công không phát hiện ngọn lửa, nhưng tiếp viên đã nhận thức nguy cơ cháy nổ. Khẩn trương, họ hướng dẫn hành khách giữ bình tĩnh, sử dụng khẩu trang và kêu gọi sự hợp tác.
Với khói bắt đầu lan tỏa, sự hoảng loạn xuất hiện, nhưng 9 tiếp viên giữ vững tinh thần, đồng loạt xác định cách ứng phó. Họ kiểm tra tình hình bên ngoài và quyết định mở cửa thoát hiểm nào là an toàn nhất cho hành khách. Với tổng cộng 8 lối thoát hiểm, họ tổ chức quy trình thoát hiểm một cách nhanh chóng và chính xác, đảm bảo an toàn cho mọi người trong khi chờ đợi sự dừng hẳn của máy bay.
Ngay sau khi phát hiện máy bay đang trong tình trạng nguy hiểm, tiếp viên trưởng đã liên lạc với buồng lái để thông báo về tình hình bốc cháy và yêu cầu sơ tán hành khách ngay lập tức. Điều này theo quy trình an toàn, nhưng để mở cửa thoát hiểm, tiếp viên cần sự cho phép của phi công.
Khi được phép, tiếp viên trưởng đã đứng gần hai lối thoát hiểm ở phía trước máy bay và bắt đầu quá trình sơ tán. Các tiếp viên khác cũng tham gia hướng dẫn hành khách bằng những câu lệnh ngắn gọn để duy trì tình trạng tự giác và an toàn.
Tuy nhiên, 5 trong số 6 cửa thoát hiểm ở giữa và phía sau máy bay không an toàn do ngọn lửa đã bùng lên. Chỉ còn một cửa thoát hiểm phía sau bên trái không bị nguy hiểm, và quy trình thông thường đòi hỏi sự cho phép của phi công trước khi mở cửa. Tuy nhiên, do hệ thống liên lạc nội bộ và loa phóng thanh bị hỏng, tiếp viên đã quyết định tự chủ động mở cửa an toàn này để tăng tốc quá trình sơ tán.
Entire hành khách đã phản ứng tích cực, tuân thủ mọi chỉ dẫn của tiếp viên và nhanh chóng di chuyển đến các lối thoát hiểm. Sự bình tĩnh của hành khách được mô tả là một yếu tố quan trọng giúp quá trình sơ tán diễn ra suôn sẻ. Một số người la hét, nhưng phần lớn duy trì tinh thần bình tĩnh và hợp tác.
Một tiếp viên của hãng hàng không châu Á đã chỉ ra rằng vì đây là chuyến bay nội địa Nhật Bản, với phần lớn hành khách là người Nhật, việc giao tiếp và hướng dẫn trở nên dễ dàng hơn. Sự hiểu biết chung về văn hóa và ngôn ngữ giữa hành khách và phi hành đoàn đã giúp quá trình sơ tán diễn ra thuận lợi hơn.
Hành khách Nhật cũng đã thể hiện sự quen thuộc với các tình huống khẩn cấp, có thể xuất phát từ kinh nghiệm về ứng phó với thiên tai và thảm họa. Điều này có thể giải thích tại sao họ đã tuân thủ các hướng dẫn của tiếp viên một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Cơ trưởng là người cuối cùng rời khỏi máy bay, và quá trình sơ tán đã được hoàn thành trong vòng 18 phút kể từ khi máy bay hạ cánh. Hãng hàng không Japan Airlines thông báo rằng toàn bộ 379 người trên máy bay đều an toàn. Điều này là kết quả của sự tự quyết định và hành động linh hoạt của phi hành đoàn, không phụ thuộc vào chỉ dẫn từ mặt đất.
Quy trình sơ tán của Japan Airlines là một phần quan trọng của đào tạo hàng năm cho các tiếp viên, nhằm chuẩn bị họ cho những tình huống khẩn cấp như việc không thể liên lạc được với buồng lái. Các chuyên gia hàng không quốc tế và Bộ Giao thông Nhật Bản đã công nhận rằng quy trình này đã được thực hiện đúng cách. Sự chuyên nghiệp và bình tĩnh của các tiếp viên trên chuyến bay đã được đánh giá cao và coi đó là yếu tố quan trọng góp phần tạo nên kết quả tích cực.
Trước khi va chạm xảy ra, phi công trên máy bay A350 của Japan Airlines đã không nhìn thấy máy bay tuần thám của Cảnh sát biển đang di chuyển vào đường băng. Điều này đã dẫn đến việc họ không kịp thời xử lý tình huống bằng cách hủy hạ cánh. Hãng hàng không đã khẳng định rằng cả ba phi công đều không nhận thức được sự xuất hiện của máy bay tuần thám trước khi tai nạn xảy ra.
Mặc dù có đánh giá tích cực về phản ứng của đội bay, nhưng hiện vẫn chưa rõ lý do tại sao phi công không nhìn thấy máy bay tuần thám. Các chuyên gia đã đưa ra giả thuyết rằng máy bay tuần thám có kích thước nhỏ so với A350, đặc biệt là trong điều kiện tối. Ngoài ra, thiết kế phần cánh ở phía trên của máy bay tuần thám cũng có thể khiến đèn nội thất bị che khuất khi phi công nhìn từ trên cao.
Ngày đầu năm, chiếc máy bay DHC-8-315 của Cảnh sát biển Nhật Bản (JCG) sẵn sàng cất cánh để vận chuyển đồ cứu trợ đến khu vực bị tàn phá bởi động đất. Trang bị hệ thống cảm biến hồng ngoại và radar, phi cơ này có khả năng thực hiện nhiệm vụ tuần thám và chở hàng. Tổng cộng, JCG sở hữu 8 chiếc DHC-8-315 của Canada, mặc dù giá trị chính thức không được công bố, các phiên bản tương tự trong dân sự có giá ít nhất 31 triệu USD. Trong khi đó, một sự cố khác xảy ra khi chiếc máy bay A350 hạ cánh từ Sapporo đến Tokyo.
Nhật Bản đã không ghi nhận bất kỳ sự cố hàng không nghiêm trọng nào trong suốt hàng chục năm qua. Sự kiện đau lòng nhất xảy ra vào năm 1985, khi một chiếc máy bay của Japan Airlines gặp nạn ở Gunma, miền trung Nhật Bản, dẫn đến cái chết của 520 người trên khoang. Đây là một trong những thảm kịch hàng không đau lòng nhất trong lịch sử thế giới, với hậu quả thảm khốc khiến nhiều người mất mạng. Từ đó, Nhật Bản đã áp dụng các biện pháp an toàn mạnh mẽ và tiến hành cải thiện hệ thống giám sát hàng không.