Overbooking trên máy bay: Quyền lợi của hành khách và những điều cần biết

Đã bao giờ bạn háo hức đến sân bay, hoàn tất mọi thủ tục và chuẩn bị lên máy bay, nhưng rồi nhận được thông báo rằng không thể lên chuyến bay mình đã đặt? Đó là hậu quả của tình trạng overbooking, khi hãng hàng không bán nhiều vé hơn số ghế thực tế có sẵn. Vậy overbooking là gì, tại sao các hãng hàng không lại thực hiện việc này và bạn có những quyền lợi gì khi gặp phải? Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn tất cả những thông tin cần thiết để hiểu và xử lý tình huống này một cách hiệu quả.

1. Overbooking là gì?

Overbooking là việc các hãng hàng không bán số vé nhiều hơn số lượng ghế ngồi thực tế trên máy bay. Nghe có vẻ nghịch lý, nhưng đây thực chất là một chiến lược kinh doanh thường được áp dụng trong ngành hàng không trên toàn thế giới. Khi một chuyến bay bị overbooked, điều này có nghĩa là số hành khách được xác nhận chỗ ngồi vượt quá số ghế mà chuyến bay có thể cung cấp.

2. Lý do vì sao hãng hàng không thực hiện overbooking

Overbooking không phải là một sự nhầm lẫn, mà là một chiến lược có tính toán nhằm tối đa hóa hiệu suất và lợi nhuận của các hãng hàng không. Dưới đây là những lý do phổ biến khiến các hãng hàng không thường xuyên thực hiện overbooking:

• Tối ưu hóa lợi nhuận: Các hãng hàng không luôn nỗ lực để đảm bảo các chuyến bay được lấp đầy tối đa. Bằng cách bán vượt số ghế thực tế, họ có thể tăng doanh thu, giảm thiểu tình trạng ghế trống và từ đó tối ưu hóa lợi nhuận trên mỗi chuyến bay.
• Dự đoán số hành khách không đến: Thông qua dữ liệu lịch sử, các hãng hàng không đã nắm rõ rằng có một tỷ lệ nhất định hành khách không làm thủ tục hoặc không xuất hiện vào phút cuối (no-show rate). Do đó, hãng sẽ bán nhiều vé hơn nhằm bù đắp cho số hành khách không đến, và trong hầu hết các trường hợp, lượng ghế vẫn đủ để đáp ứng.
• Giữ mức giá cạnh tranh: Việc giữ cho máy bay lấp đầy cho phép các hãng hàng không có thể duy trì giá vé thấp hơn, giúp thu hút thêm khách hàng và nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường. Điều này có lợi cho khách hàng, song cũng đồng nghĩa với nguy cơ một số hành khách có thể bị từ chối lên máy bay nếu mọi ghế đều có người đến nhận.

3. Hậu quả của overbooking đối với hành khách

Overbooking có thể gây ra nhiều bất tiện cho hành khách, từ việc thay đổi lịch trình, mất thời gian đến ảnh hưởng tiêu cực đến trải nghiệm du lịch. Khi một chuyến bay đã kín chỗ và không đủ ghế, một số hành khách sẽ bị từ chối lên máy bay – tình huống này thường được gọi là “bị từ chối lên máy bay không tự nguyện” (involuntary denied boarding). Cụ thể:

Bị từ chối lên máy bay: Nếu chuyến bay đã hết chỗ ngồi, hãng hàng không sẽ yêu cầu một số hành khách tự nguyện nhường lại chỗ. Nếu không đủ số người đồng ý, hãng sẽ phải lựa chọn ngẫu nhiên và từ chối một số hành khách lên máy bay. Tình huống này đặc biệt gây khó chịu, nhất là khi hành khách có lịch trình gấp gáp hoặc phải tham gia sự kiện quan trọng.

Ảnh hưởng đến kế hoạch và công việc: Bị từ chối lên máy bay có thể khiến hành khách bỏ lỡ lịch trình đã lên sẵn, như chuyến công tác, hội thảo, hoặc sự kiện cá nhân quan trọng. Sự thay đổi đột ngột này có thể gây khó khăn trong việc sắp xếp lại kế hoạch và thậm chí phát sinh thêm chi phí.

Tâm lý căng thẳng và lo lắng: Không ít hành khách cảm thấy căng thẳng, thất vọng và bất mãn khi gặp phải tình huống overbooking. Đây là một trải nghiệm không dễ chịu, đặc biệt là đối với những ai đã chuẩn bị kỹ lưỡng và tuân thủ quy trình từ đầu đến cuối.

4. Quyền lợi của hành khách khi bị ảnh hưởng bởi overbooking

Đối với hành khách bị từ chối lên máy bay do overbooking, luật pháp và các hiệp định quốc tế thường bảo vệ quyền lợi của họ thông qua các hình thức bồi thường. Cụ thể:

Bồi thường tài chính: Hầu hết các quốc gia đều có quy định cụ thể về mức bồi thường cho hành khách bị từ chối lên máy bay không tự nguyện. Tùy vào hãng hàng không và điểm đến, bạn có thể nhận được bồi thường bằng tiền mặt, phiếu mua hàng, hoặc voucher giảm giá cho các chuyến bay sau.

Sắp xếp chuyến bay thay thế: Trong trường hợp bị từ chối lên máy bay, hãng hàng không có trách nhiệm sắp xếp một chuyến bay thay thế sớm nhất để đưa hành khách đến điểm đến đã đặt. Nếu không có chuyến bay trực tiếp, hãng phải tìm chuyến bay nối chuyến hoặc hỗ trợ hành khách di chuyển bằng phương tiện khác để hoàn tất hành trình.

Hỗ trợ dịch vụ khác: Trong thời gian chờ đợi chuyến bay thay thế, hãng hàng không có thể hỗ trợ hành khách bằng các dịch vụ khác như bữa ăn, khách sạn, hoặc phương tiện di chuyển từ sân bay nếu thời gian chờ đợi kéo dài. Đây là quyền lợi mà hành khách có thể yêu cầu nếu hãng hàng không không tự động cung cấp.

5. Cách phòng tránh tình huống overbooking

Mặc dù không thể hoàn toàn tránh được overbooking, nhưng bạn có thể làm giảm nguy cơ này bằng một số mẹo nhỏ sau đây:

Đặt vé sớm: Đặt vé máy bay sớm giúp bạn tăng khả năng có được chỗ ngồi, vì các chuyến bay càng gần ngày khởi hành sẽ càng dễ bị overbooked. Hơn nữa, đặt vé sớm cũng giúp bạn có thêm lựa chọn về chỗ ngồi.

Lựa chọn chỗ ngồi cụ thể: Khi đặt vé, hãy chọn chỗ ngồi ngay để tăng khả năng được đảm bảo chỗ ngồi khi lên máy bay. Những hành khách đã chọn chỗ ngồi từ trước thường ít có nguy cơ bị từ chối hơn so với những người chọn vé phổ thông không có chỗ cố định.

Làm thủ tục sớm: Đến sân bay và làm thủ tục càng sớm càng tốt. Các hãng hàng không thường có xu hướng giữ chỗ cho những hành khách làm thủ tục sớm, và khi chuyến bay bị overbooked, những người làm thủ tục muộn hơn sẽ dễ bị từ chối lên máy bay.

Liên hệ trực tiếp với hãng hàng không: Nếu bạn lo ngại về tình trạng overbooking, hãy liên hệ với hãng hàng không để xác nhận lại tình trạng chuyến bay. Một số hãng sẽ cho bạn biết khả năng xảy ra overbooking và gợi ý cho bạn làm thủ tục sớm hơn để tránh bị ảnh hưởng.

6. Tìm hiểu chính sách bồi thường của các hãng hàng không

Trước khi đặt vé, bạn nên tìm hiểu chính sách bồi thường và hỗ trợ của hãng hàng không trong trường hợp overbooking. Một số hãng hàng không lớn có chính sách bồi thường chi tiết và minh bạch, trong khi một số hãng khác lại khá mơ hồ trong việc giải quyết quyền lợi của hành khách. Điều này sẽ giúp bạn chuẩn bị tâm lý và có kế hoạch dự phòng nếu chẳng may gặp phải tình huống này.

Overbooking là một phần không thể tránh khỏi trong ngành hàng không, nhưng với sự hiểu biết về quyền lợi và những cách phòng tránh, bạn có thể đảm bảo quyền lợi của mình và trải nghiệm chuyến đi suôn sẻ hơn. Hãy luôn trang bị kiến thức và sẵn sàng đối mặt với những tình huống bất ngờ, để mỗi chuyến đi đều trở thành trải nghiệm đáng nhớ và an toàn.