Ngày 10 tháng 4 năm 2025, chuyến bay mang số hiệu AK54 của AirAsia cất cánh từ Sân bay Quốc tế Veer Savarkar (IXZ) tại Port Blair, hướng đến Kuala Lumpur, đánh dấu sự kết thúc của tuyến bay quốc tế duy nhất đến quần đảo Andaman và Nicobar. Quyết định đột ngột này không chỉ chấm dứt một chương ngắn ngủi nhưng đầy ý nghĩa trong lịch sử hàng không của hòn đảo, mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về tương lai kết nối quốc tế của một điểm đến đầy tiềm năng. Vì sao tuyến bay đầy hứa hẹn này lại nhanh chóng bị khai tử? Liệu có giải pháp nào để hồi sinh giấc mơ toàn cầu hóa của Andaman? Hãy cùng tìm hiểu câu chuyện đằng sau sự kiện này.
1. Hành trình ngắn ngủi của tuyến bay Port Blair – Kuala Lumpur
Cột mốc lịch sử: Chuyến bay quốc tế đầu tiên
Vào ngày 16 tháng 11 năm 2024, AirAsia đã ghi dấu ấn lịch sử khi khai thác chuyến bay quốc tế đầu tiên, AK55, từ Kuala Lumpur (KUL) đến Sri Vijaya Puram (IXZ) – tên gọi khác của Port Blair. Đây là lần đầu tiên Sân bay Quốc tế Veer Savarkar – vốn được đặt theo tên nhà đấu tranh tự do Vinayak Damodar Savarkar – đón một chuyến bay thương mại quốc tế sau 22 năm mang danh “quốc tế”.
Tuyến bay được vận hành 3 lần/tuần (thứ Ba, thứ Năm, thứ Bảy) với lịch trình thuận tiện: khởi hành từ Kuala Lumpur lúc 10:40 sáng, hạ cánh tại Port Blair lúc 10:20 sáng (giờ IST), và chuyến bay khứ hồi cất cánh lúc 10:55 sáng (giờ IST), đến Kuala Lumpur vào 4:15 chiều. Chuyến bay đầu tiên chở 156 hành khách, bao gồm các nhà báo và influencer Malaysia, với nhiệm vụ quảng bá vẻ đẹp hoang sơ và di sản văn hóa của Andaman đến thế giới. Chuyến trở về mang theo 113 hành khách, cho thấy dấu hiệu khởi đầu đầy triển vọng.
Tuyến bay này được kỳ vọng sẽ mở ra cánh cổng du lịch toàn cầu, thúc đẩy kinh tế và kết nối Andaman với Đông Nam Á. Các nhà điều hành du lịch địa phương từng ca ngợi đây là “bước ngoặt” cho ngành du lịch, đặc biệt trong bối cảnh quần đảo đang nỗ lực thu hút khách quốc tế nhờ những bãi biển tuyệt đẹp và lịch sử độc đáo, như Nhà tù Cellular nổi tiếng.
Kết thúc đột ngột: Ngày 10 tháng 4 năm 2025
Tuy nhiên, chỉ sau chưa đầy 5 tháng hoạt động, AirAsia bất ngờ tuyên bố dừng tuyến bay Port Blair – Kuala Lumpur. Chuyến bay cuối cùng, AK54, rời Port Blair lúc 12:25 chiều ngày 10 tháng 4 năm 2025, mang theo sự tiếc nuối của người dân địa phương và các bên liên quan. Với quyết định này, Sân bay Veer Savarkar chính thức mất đi tuyến bay quốc tế duy nhất, làm dấy lên lo ngại về việc danh xưng “quốc tế” của sân bay giờ đây chỉ còn là hình thức.
AirAsia không đưa ra lý do chính thức cho việc hủy tuyến bay, cũng không tham vấn công chúng hay đề xuất phương án thay thế. Sự thiếu minh bạch này đã khiến cộng đồng địa phương và các chuyên gia hàng không đặt câu hỏi về tính bền vững của tuyến bay và những gì có thể đã được thực hiện để cứu vãn nó.
2. Tại sao tuyến bay bị hủy?
Mặc dù AirAsia giữ im lặng về lý do cụ thể, nhiều giả thuyết đã được đưa ra dựa trên các phân tích và suy đoán từ các bên liên quan:
- Nhu cầu thấp: Mặc dù chuyến bay khai trương có lượng khách khả quan, hệ số tải (load factor) của tuyến bay có thể không duy trì được mức ổn định. Andaman, dù là điểm đến hấp dẫn, vẫn còn xa lạ với nhiều du khách quốc tế, đặc biệt từ Đông Nam Á.
- Chi phí vận hành cao: Port Blair là một điểm đến xa xôi, đòi hỏi chi phí nhiên liệu và hậu cần đáng kể. Với một hãng hàng không giá rẻ như AirAsia, việc duy trì tuyến bay không đạt lợi nhuận có thể là một thách thức lớn.
- Thiếu chiến lược tiếp thị: Tuy các influencer Malaysia đã tham gia quảng bá, nỗ lực tiếp thị có thể chưa đủ mạnh để thu hút lượng khách ổn định từ cả hai chiều (Kuala Lumpur đến Port Blair và ngược lại).
- Hạn chế về cơ sở hạ tầng: Dù Sân bay Veer Savarkar đã được nâng cấp với nhà ga hiện đại khánh thành năm 2023, các dịch vụ phụ trợ như vận tải hàng hóa hoặc kết nối liên tuyến có thể chưa đủ để hỗ trợ tuyến bay quốc tế.
Sự thiếu dữ liệu công khai về hệ số tải, doanh thu hay chi phí vận hành khiến các phân tích chỉ dừng ở mức suy đoán, nhưng rõ ràng tuyến bay này không được AirAsia đánh giá là khả thi về lâu dài.
3. Tác động của việc hủy tuyến bay
3.1 Đối với du lịch và kinh tế địa phương
Tuyến bay Port Blair – Kuala Lumpur không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn là biểu tượng của sự hội nhập toàn cầu cho Andaman và Nicobar. Nó mang lại hy vọng về:
- Tăng trưởng du lịch: Kết nối trực tiếp với Đông Nam Á giúp du khách từ Malaysia, Singapore và các nước lân cận dễ dàng khám phá những bãi biển hoang sơ và di sản văn hóa của Andaman.
- Du lịch y tế: Người dân đảo có cơ hội tiếp cận các dịch vụ y tế chất lượng cao tại Kuala Lumpur.
- Kinh doanh và thương mại: Tuyến bay mở ra cơ hội giao thương, đặc biệt với vị trí chiến lược của Andaman ở Ấn Độ Dương.
Việc hủy tuyến bay khiến những kỳ vọng này tan biến, đẩy ngành du lịch địa phương vào thế khó. Theo Mohan Vinod, Chủ tịch Hiệp hội Điều hành Du lịch Andaman, tuyến bay quốc tế là “ánh sáng cuối đường hầm” sau nhiều năm thiếu kết nối. Sự gián đoạn đột ngột này có thể làm giảm niềm tin của du khách quốc tế và cản trở các kế hoạch quảng bá dài hạn.
3.2 Đối với sân bay Veer Savarkar
Sân bay Veer Savarkar, với nhà ga mới khánh thành năm 2023, được thiết kế theo hình vỏ sò độc đáo và có khả năng phục vụ 5 triệu hành khách/năm. Nhà ga này được trang bị 28 quầy check-in, 4 băng chuyền hành lý, 3 cầu ống lồng, và có thể xử lý 1.200 hành khách/giờ cao điểm. Tuy nhiên, với việc mất đi tuyến bay quốc tế duy nhất, sân bay hiện đang hoạt động dưới công suất, khiến cơ sở hạ tầng hiện đại trở nên lãng phí.
Danh xưng “quốc tế” của sân bay giờ đây chỉ còn mang tính hình thức, làm dấy lên câu hỏi về việc đầu tư hàng triệu USD vào cơ sở hạ tầng có thực sự mang lại giá trị tương xứng hay không.
4. Những câu hỏi chưa có lời giải
Quyết định hủy tuyến bay của AirAsia đặt ra hàng loạt câu hỏi quan trọng mà các bên liên quan vẫn đang tìm kiếm câu trả lời:
- Có thể giảm tần suất thay vì hủy hoàn toàn?
Liệu AirAsia có thể giảm xuống 1-2 chuyến/tuần để duy trì kết nối thay vì cắt bỏ hoàn toàn? Một lịch trình linh hoạt hơn có thể giúp cân bằng giữa chi phí và nhu cầu. - Vận tải hàng hóa có phải giải pháp?
Với vị trí chiến lược của Andaman ở Ấn Độ Dương, vận chuyển hàng hóa (như hải sản hoặc sản phẩm địa phương) có thể bù đắp doanh thu từ hành khách. Tuy nhiên, không rõ AirAsia có xem xét phương án này hay không. - Chính quyền có thể làm gì?
Các ưu đãi như trợ giá vé, miễn giảm phí sân bay, hoặc chiến dịch quảng bá chung từ chính quyền Andaman và Nicobar có thể thuyết phục AirAsia tiếp tục. Nhưng tại sao những nỗ lực này, nếu có, lại không thành công? - Tiếp thị có đủ mạnh?
Việc quảng bá Andaman như một điểm đến quốc tế có thể chưa đủ sâu rộng. Liệu có cơ hội để các cơ quan du lịch hợp tác với AirAsia hoặc các hãng khác để tăng nhận diện thương hiệu cho quần đảo?
Sự thiếu minh bạch từ AirAsia và chính quyền địa phương càng làm gia tăng sự thất vọng. Một số ý kiến cho rằng chi phí vận hành cao là nguyên nhân chính, trong khi những người khác chỉ trích việc thiếu chiến lược tiếp thị dài hạn để duy trì nhu cầu hành khách.
5. Lối thoát cho tương lai
Bài học từ tuyến bay ngắn ngủi
Sự thất bại của tuyến bay Port Blair – Kuala Lumpur là lời cảnh báo về những thách thức trong việc duy trì kết nối hàng không đến các điểm đến xa xôi. Một số bài học quan trọng bao gồm:
- Tiếp thị mạnh mẽ hơn: Cần đầu tư vào các chiến dịch quảng bá toàn cầu, không chỉ tại Malaysia mà còn ở các thị trường tiềm năng khác như Singapore, Thái Lan, và châu Âu.
- Hợp tác công-tư: Chính quyền địa phương cần phối hợp với các hãng hàng không để đưa ra các gói hỗ trợ, từ trợ giá đến miễn giảm phí hạ tầng.
- Đa dạng hóa dịch vụ: Ngoài hành khách, các hãng có thể khai thác vận tải hàng hóa hoặc kết nối liên tuyến để tăng tính khả thi kinh tế.
Giải pháp tiềm năng
Để khôi phục kết nối quốc tế cho Andaman, các bên liên quan có thể xem xét:
- Thu hút hãng hàng không khác: Các hãng như Malindo Air, Scoot, hoặc Thai AirAsia có thể quan tâm đến tuyến bay này nếu được hỗ trợ về chi phí và tiếp thị.
- Nghiên cứu khả thi minh bạch: Thực hiện các nghiên cứu về nhu cầu hành khách, tiềm năng hàng hóa và chi phí vận hành để xây dựng chiến lược bền vững.
- Phát triển du lịch quốc tế: Tăng cường quảng bá Andaman như một điểm đến “ẩn giấu” với các gói du lịch kết hợp văn hóa, thiên nhiên và lịch sử.
- Mô hình công-tư: Chính phủ Ấn Độ và chính quyền Andaman có thể hợp tác với các hãng hàng không dưới dạng quan hệ đối tác công-tư (PPP) để chia sẻ rủi ro và tối ưu hóa lợi ích.
Các chuyên gia hàng không nhấn mạnh rằng một cách tiếp cận đa bên – kết hợp trợ cấp, tiếp thị chiến lược và sự tham gia của nhiều hãng hàng không – là chìa khóa để đảm bảo kết nối quốc tế lâu dài cho Andaman.
6. Giấc mơ quốc tế dở dang của Andaman
Việc AirAsia hủy tuyến bay Port Blair – Kuala Lumpur không chỉ là một bước lùi cho Sân bay Veer Savarkar mà còn là lời nhắc nhở về những thách thức trong việc kết nối các điểm đến xa xôi với thế giới. Tuyến bay này từng mang theo hy vọng về một Andaman hội nhập, thu hút du khách quốc tế và thúc đẩy kinh tế địa phương. Tuy nhiên, với nhu cầu thấp, chi phí cao và chiến lược chưa đủ mạnh, giấc mơ ấy đã khép lại chỉ sau 5 tháng.
Dù vậy, cơ hội vẫn còn phía trước. Với cơ sở hạ tầng hiện đại, vị trí chiến lược và vẻ đẹp thiên nhiên độc đáo, Andaman xứng đáng có một chỗ đứng trên bản đồ hàng không toàn cầu. Câu hỏi đặt ra là: Liệu các bên liên quan có thể rút ra bài học và hành động kịp thời để biến giấc mơ thành hiện thực, hay Port Blair sẽ tiếp tục là một điểm đến bị lãng quên? Chỉ thời gian mới có thể trả lời.
Other Articles
