Mới đây, Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) đã công bố kết quả thanh tra hoạt động khai thác của các hãng hàng không nước ngoài tại sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất. Cuộc thanh tra được tiến hành từ ngày 1/1/2023 đến cuối năm 2024, nhằm kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật hàng không dân dụng tại Việt Nam.
Kết quả thanh tra đã chỉ ra nhiều vi phạm đáng chú ý, dẫn đến việc một số hãng hàng không quốc tế phải đối mặt với án phạt hành chính. Trong số đó, những vi phạm phổ biến nhất bao gồm:
- Chưa được cấp quyền khai thác hàng không thường lệ: Các hãng hàng không Korean Air, Eva Airways và Japan Airlines chưa được Cục HKVN cấp phép chính thức để thực hiện các chuyến bay thường lệ đến và đi từ Việt Nam.
- Không tuân thủ quy định về vận chuyển hàng nguy hiểm: Hàng loạt hãng hàng không như Korean Air, Eva Airways, China Airlines, Cathay Pacific, Emirates, Japan Airlines và Malaysia Airlines chưa thực hiện việc thông báo trước về hàng nguy hiểm có trên máy bay theo đúng quy định đã thống nhất với cơ quan kiểm soát không lưu (ATC).
- Tổ lái không tiếp nhận bản tin khí tượng: Các tổ bay của nhiều hãng như Cathay Pacific, Singapore Airlines, Thai Vietjet Air, Malaysia Airlines, Cambodia Angkor Air, China Southern, AirAsia Berhad và Japan Airlines đã không tiếp nhận đầy đủ thông tin khí tượng phục vụ chuyến bay theo quy định.
Những vi phạm này không chỉ gây ảnh hưởng đến an toàn bay mà còn làm giảm hiệu quả điều hành hoạt động khai thác của các cảng hàng không tại Việt Nam.
Vi phạm trong khai thác mặt đất và báo cáo sự cố
Ngoài các vi phạm liên quan đến điều hành bay, nhiều hãng hàng không cũng bị phát hiện chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ báo cáo sự cố theo quy định.
- Không báo cáo va chạm với chim và động vật hoang dã: Các hãng Cathay Pacific, China Airlines, Emirates, Korean Air, Tiger Airways, Singapore Airlines, Japan Airlines, Eva Airways, Malaysia Airlines và Cambodia Angkor Air chưa gửi báo cáo về sự cố va chạm với chim, động vật hoang dã hoặc vật nuôi tại sân bay Tân Sơn Nhất. Việc này ảnh hưởng đến công tác đánh giá rủi ro và nâng cao an toàn hàng không.
- Không cập nhật chi phí hư hại động cơ do sự cố chim và động vật hoang dã: Một số hãng chưa nộp báo cáo chi tiết về mức thiệt hại và chi phí sửa chữa động cơ do các sự cố này gây ra.
- Không thông báo thay đổi kế hoạch bay: Các hãng Eva Airways, China Southern, Thai AirAsia, AirAsia và Cambodia Angkor Air đã không thông báo kịp thời với đơn vị cung cấp dịch vụ điều hành bay về các chuyến bay bị chậm trễ hoặc hủy bỏ. Điều này gây khó khăn trong việc điều phối hoạt động khai thác tại sân bay.
Hạn chế trong cung cấp thông tin cho hành khách
Bên cạnh các vi phạm liên quan đến vận hành bay, nhiều hãng hàng không cũng bị chỉ trích vì không đảm bảo quyền lợi của hành khách theo quy định.
- Không thông báo về quyền lợi đền bù hành lý thất lạc: Trưởng đại diện của các hãng hàng không nước ngoài tại Việt Nam chưa thực hiện đầy đủ việc tuyên truyền cho hành khách về mức đền bù trong trường hợp mất mát, thất lạc hành lý.
- Không công bố lịch trình mở/đóng quầy làm thủ tục: Một số hãng không tuân thủ quy định về việc mở và đóng quầy check-in theo đúng lịch trình bay, gây khó khăn cho hành khách khi làm thủ tục.
- Không cung cấp thông tin về chuyến bay bị chậm: Nhiều hãng không thực hiện việc cập nhật thông tin chuyến bay bị trễ cho Cảng vụ hàng không miền Nam, dẫn đến tình trạng hành khách không được thông báo kịp thời về thay đổi lịch trình.
Nguyên nhân nào dẫn đến những vi phạm này?
Theo kết luận của Cục HKVN, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng vi phạm quy định của các hãng hàng không nước ngoài khi khai thác đường bay tại Việt Nam:
- Thay đổi nhân sự thường xuyên: Trưởng đại diện của các hãng hàng không nước ngoài tại Việt Nam chủ yếu là người nước ngoài, có sự luân chuyển định kỳ theo nhiệm kỳ công tác. Điều này khiến công tác điều hành và quản lý tuân thủ pháp luật Việt Nam gặp nhiều khó khăn.
- Thiếu nhân sự chuyên trách: Số lượng nhân viên của các hãng hàng không nước ngoài tại sân bay Tân Sơn Nhất còn hạn chế, chủ yếu tập trung vào dịch vụ hành khách, trong khi thiếu nhân viên phụ trách khai thác tàu bay và an ninh hàng không.
- Công tác giám sát chưa chặt chẽ: Một số phòng ban như Tiêu chuẩn An toàn bay, Vận tải Hàng không và Cảng vụ hàng không miền Nam chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm trong việc kiểm tra, giám sát các hãng hàng không nước ngoài.
Cục Hàng không Việt Nam đưa ra biện pháp xử lý
Trước những vi phạm nêu trên, Cục HKVN đã yêu cầu các hãng hàng không nước ngoài vi phạm phải chịu xử phạt hành chính theo quy định. Đồng thời, Cục cũng kiến nghị các giải pháp nhằm tăng cường quản lý hoạt động khai thác của các hãng hàng không nước ngoài, bao gồm:
- Tăng cường thời gian đóng quầy làm thủ tục: Đề xuất nghiên cứu tăng thời gian đóng quầy check-in đối với các chuyến bay quốc tế sử dụng máy bay thân rộng (từ 300 chỗ trở lên) lên 50 phút trước giờ cất cánh. Trong trường hợp chuyến bay bị trễ, thời gian đóng quầy sẽ được lùi lại tương ứng.
- Nâng cao giám sát và kiểm tra: Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra định kỳ để đảm bảo các hãng hàng không tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật Việt Nam.
Tác động đến ngành hàng không Việt Nam
Việc các hãng hàng không nước ngoài bị phát hiện vi phạm quy định cho thấy sự cần thiết phải siết chặt công tác quản lý trong ngành hàng không Việt Nam. Khi số lượng các chuyến bay quốc tế ngày càng gia tăng, đặc biệt là tại các sân bay trọng điểm như Tân Sơn Nhất, việc nâng cao tiêu chuẩn an toàn và chất lượng dịch vụ là điều cấp thiết.
Trong tương lai, nếu các hãng hàng không không nhanh chóng khắc phục những vi phạm này, khả năng bị đình chỉ khai thác hoặc hạn chế tần suất bay đến Việt Nam là hoàn toàn có thể xảy ra. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của chính các hãng hàng không mà còn tác động đến hành khách, đặc biệt là những người thường xuyên bay quốc tế.
Tóm lại, kết quả thanh tra của Cục HKVN là lời cảnh báo đối với các hãng hàng không nước ngoài về việc tuân thủ quy định của Việt Nam. Đây cũng là cơ hội để ngành hàng không Việt Nam nâng cao tiêu chuẩn dịch vụ, đảm bảo an toàn bay và quyền lợi tốt nhất cho hành khách.